پروتکل IPV6 چیست؟

پروتکل IPV6 یک سیستم نوین آدرس دهی براساس پروتکل اینترنتی IP است که قادر به افزایش تعداد آدرس های اینترنتی نسبت به نسخه ها و پروتکل های قبلی است. این پروتکل ششمین نسخه از پروتکل اینترنت و جانشین IPv4 است.    IPV6 به‌طور مشابه با IPv4 عمل می‌کند و آدرس IP منحصربه‌فرد را برای دستگاه‌های فعال در اینترنت فراهم می‌کند تا ارتباط برقرار کنند. با این حال، تفاوت IPv4 و IPv6 زیاد است. IPV6 می تواند IPهای بیشتری ایجاد کند، به عنوان مثال IPV4 تنها قادر به ایجاد 3.4 میلیارد آدرس اینترنتی است اما IPV6 به راحتی از 2128 میلیارد آدرس های اینترنتی پشتیبانی می کند.

در ابتدای شکل‌گیری شبکه اینترنت تعداد 3.4 میلیارد IP address رقمی بود که گمان نمی‌رفت به انتهای ظرفیت خود برسد اما به مرور و با گسترش فعالیت‌های تحت وب و لزوم اتصال دستگاه‌های مختلف به اینترنت سبب شد که تحقیقات بر روی نسل جدیدی از IP ها شروع شود. این کار تحقیقاتی بعدها در قالب نسخه ۵ ارائه شد که تنها جنبه آزمایشی داشت اما با آمدن نسخه ۶ از IP مسئله محدودیت تقریباً برای همیشه حل شد، چراکه در این سری از IP ها شماره‌ها بر مبنای ۱۲۸ بیتی در نظر گرفته شده که نتیجه رقم بسیار قابل‌توجهی است.

انتقال از IPv4 به IPv6 در بسیاری جهات از دید کاربران مخفی است و توسط شرکت‌های ارتباطی و سرورها انجام می‌شود، اکثر سیستم‌های عامل نیز از IPv6 پشتیبانی می‌کنند، اما IPv6 هنوز در دوران اولیه خود است و هیچ‌کس مطمئن نیست که این انتقال چقدر هزینه خواهد داشت و یا چقدر طول خواهد کشید. اما در کل مهاجرت از آی‌پی‌های نسخه ۴ به آی‌پی‌های نسخه ۶ می‌تواند حیات آینده وب را تضمین کند.

IPV6 نسل بعدی پروتکل اینترنتی IP

IPV6 اگرچه فناوری جدیدی نیست اما هم اکنون جدیدترین پروتکل اینترنتی یا IP شناخته شده است. پروتکل IPV6 در سال 1994 توسعه داده شد و در همان سال مورداستفاده قرار گرفت. درحقیقت به دلیل توسعه ابزارهایی نظیر پلتفرم های همراه و گوشی های هوشمند روند استفاده از وب سایت ها و آدرس های اینترنتی را به سمتی هدایت کرد که نیاز به جایگزین IPV4 به شدت احساس می شد.

IPV6 به عنوان جایگزینی شایسته و توانمند برای پروتکل اینترنتی IPV6 معرفی شد. هم اکنون از هر دو پروتکل در شبکه اینترنت استفاده می شود. این مساله تا زمانی که IPV6 به طور کامل جایگزین نسل قبلی شود ادامه خواهد داشت. از جمله دلایل عمده برای ارائه پروتکل IPV6 آدرس های بیشتر در برابر IPV4 و افزایش ظرفیت انتقال اطلاعات در شبکه اینترنت است.  IPV6 به عنوان سیستم جدید آدرس دهی مزیت های زیادی در برابر سیستم پیشین یعنی IPV4 دارد.

مزایای IPv6 نسبت به IPv4

1- عدم نیاز به NAT

NAT پروتکلی است که به منظور تبدیل آدرس های IP نامعتبر به آدرس های IP معتبر برای کاربران مورد استفاده قرار می گیرد. این امکان زمانی به شدت مورد نیاز است که در یک شبکه، کاربرانی که آدرس های اینترنتی معتبر ندارند به شدت نیاز به برقراری ارتباط با اینترنت داشته باشند. این پروتکل در حقیقت آدرس های نامعتبر را در قالب یک آدرس معتبر به سمت رابط کاربری خروجی که به اینترنت وصل است می فرستد. به وسیله  NAT می توان آدرس های یک شبکه را به شبکه دیگر ترجمه کرد. اما با همه این شرایط پروتکل IPV6 به NAT نیازی ندارد. این مساله کارایی بیشتری به پروتکل IPV6 در برابر پروتکل IPV4 داده است.

2-  انعطاف پذیری بالاتر و بهینه تر IPV6

با توجه به اینکه این پروتکل آدرس های بیشتری را در قیاس با IPV4 پوشش می دهد به طور قطع انعطاف پذیری بیشتری نیز در عمل برای کاربران خواهد داشت. این مساله یک مزیت پرکاربرد و دوست داشتنی برای کاربران محسوب خواهد شد.

3- عدم نیاز پروتکل IPV6 به DHCP سرور

DHCP سرور یک محدوده ای از IPهاست که این محدوده برای کلاینت ها استفاده می شود. مزیت استفاده از این سرویس را می توان به صورت خلاصه آدرس دهی به صورت خودکار، سریع و مناسب برای مکان هایی که کاربران ثابتی ندارد دانست. علاوه بر این احتمال اختلال عملکرد دستگاه ها بسیار پایین بوده و در صورت نیاز به تغییر آدرس دهی به راحتی در سیستم صورت می پذیرد. پروتکل IPV6 با توجه به بهینگی ها و بهبودهای ایجاد شده به DHCP سرور نیاز ندارد.

4-  کاهش جدول مسیریابی

کاهش جدول های مسیریابی در پروتکل IPV6 به کاهش میزان حافظه و پردازنده های لازم منجر می شود. علاوه بر این به مسیریابی بهینه وب سایت ها به منظور جستجو می پردازد تا علاوه بر سرعت، کارایی بهتری نیز داشته باشد.

5-  امنیت بیشتر برای کاربران و اطلاعات ثبت شده

امروزه بسیار حائز اهمیت است که کاربران در چه فضایی و با چه امکاناتی به جستجو و مشاهده صفحات وب می پردازند. امنیت بالای این پروتکل در لایه های شبکه یکی از مزیت های کلیدی IPV6 در فضای وب محسوب می شود. پروتکل IPV6 هنگامی که استفاده های گسترده تری از آن شود، عملکرد و افزایش امنیت بهتری را ارائه خواهد داد.

IPv6 با رمزگذاری و کدگذاری داخلی پیاده سازی شده است که این قابلیت در IPv4 به صورت اختیاری وجود داشت.
این قابلیت با وجود پروتکل Ipsec (internet protocol Security) اجباری شده است و هر بسته یا Packet در شبکه کدگذاری و رمزنگاری خواهد شد. در نتیجه بسیاری از حملات نرم افزار های مخرب اینترنت غیر ممکن شده است. از IPsec به عنوان بخشی الزامی در پیاده سازی IPv6 جهت فراهم آوردن یک زیرساخت امنیتی مناسب برای ارائه سرویس های امنیتی نیز می توان استفاده نمود.

چه کسانی در حال استفاده از IPv6 هستند؟

بهبود در عملکرد و کارایی بالای این پروتکل بسیاری از نهادهای پیشرو و برتر را مجاب کرده تا استفاده از IPV6 را جایگزین نسخه های قبلی خود کنند. اپراتورهای تلفن همراه و ارایه دهندگان خدمات اینترنت (ISP) ها اولین گروه‌هایی بودند که از IPv6 استفاده کردند، در این راه اپراتورهای تلفن همراه پیشرو بودند. به‌عنوان‌مثال 90درصد ترافیک شبکه شرکت T-Mobile در ایالات‌متحده و بیش از 82.25درصد از ترافیک شرکت Verizon Wireless بر روی پروتکل IPv6 در حال ردوبدل شدن است. شرکت‌های Comcast و AT&T به ترتیب 65و 63 درصد شبکه‌های خود را مبتنی بر IPv6 راه‌اندازی کرده‌اند.

در داخل کشور نیز اپراتورهای بزرگ ارائه دهنده خدمات مخابراتی به منظور افزایش سرعت و رقابت با سایر رقبا از این پروتکل استفاده می کنند. بنابر پیش بینی های صورت گرفته تا چند وقت آینده قیمت آدرس های   IPV4 رشد زیادی خواهد کرد و تا زمانی که به طور کامل جای خود را به IPV6 ندهد روند صعودی خود را متوقف نخواهد کرد. از همین رو بسیاری از کارشناسان و متخصصین بر این عقیده هستند که سرمایه گذاری بر روی IPV6 با توجه به رشد فزاینده استفاده های جستجوگران از پلتفرم های همراه، گوشی های موبایل و … در کنار محیط دسکتاپ، آینده تضمین شده تری برای آن ها به همراه خواهد داشت. امروزه برخی از شرکت های بزرگ در خارج از کشور از نسخه ششم پروتکل IP  استفاده می کنند و IPV4 را به صورت رایگان و اضافی در اختیار می گیرند.

چرا خبری از IPv5 نیست؟

قبلاً IPv5 با عنوان پروتکل جریان اینترنت وجود داشت که برای ارتباطات اتصال محور در سراسر شبکه های IP، با هدف پشتیبانی از صوت و تصویر، طراحی شده بودند. این فناوری در انجام اهداف مربوطه موفق بوده و به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفتند. ایرادی که محبوبیت آن را از بین برد، الگوی آدرس 32 بیتی بوده‌است (همین الگو برای IPv4 استفاده می شد). بنابراین، مشکل نسل قبلی خود را داشت؛ یعنی تعداد محدود آدرس‌های IP ممکن. این موضوع منجر به توسعه و پذیرش نهایی IPv6 گردید. گرچه IPv5 هرگز به صورت عمومی مورد پذیرش قرار نگرفت، اما نام IPv5 در تاریخ فناوری و آدرس IP باقی می ماند.